ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗ ΟΝΟΜΑΤΟΘΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΣΤΟΑΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΑΧΤΑΡΙΚΑ ΣΕ ΣΤΟΑ "ΝΙΚΟΥ ΓΙΑΝΝΑΔΑΚΗ"  - ΔΕΥΤΕΡΑ 19 ΜΑΡΤΙΟΥ 2018

«Πάνε είκοσι χρόνια από τότε που ο έφορος της Βικελαίας, ο πνευματικός άνθρωπος, ο φίλτατος για πολλούς από μας, Νίκος Γιανναδάκης,  έφυγε από κοντά μας. Είκοσι χρόνια ωστόσο που δεν κατάφεραν να σβήσουν την μνήμη του, να μειώσουν έστω και κατ’ ελάχιστον την σημασία της προσφοράς του στον τόπο, ή την αξία της παρουσίας του στην ζωή μας. Είχε προηγηθεί, αν θυμάστε, η αναχώρηση δύο ακόμη μεγάλων του τόπου μας, του Νίκου Παναγιωτάκη και του Μενέλαου Παρλαμά. Έτσι, για πολλούς και πάλι από μας, η απώλεια του Νίκου σήμανε κυριολεκτικά το τέλος μιας εποχής.   

      Η πλήρης επαναδραστηριοποίηση της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης, δεν θα μπορούσε παρά να συνδεθεί                            με την πορεία που χάραξε γι’ αυτήν ο Νίκος, και τους υψηλούς στόχους που εκείνος θεώρησε αντάξιους της  μακράς πνευματικής παράδοσης του Ηρακλείου. Η ονοματοθεσία της στοάς του μεγάρου «Αχτάρικα», σε στοά «Νίκου Χ. Γιανναδάκη», αποτελεί ένα ελάχιστο δείγμα τιμής και μνήμης του Δήμου Ηρακλείου για όσα εκείνος προσέφερε κατά την θητεία του ως έφορος της Βικελαίας Βιβλιοθήκης.

      Ας μου επιτραπεί, την ημέρα αυτή, μια προσωπική αναφορά στην σχέση μου με τον Νίκο Γιανναδάκη: Ξεκίνησε από τα μαθητικά μας χρόνια, και έγινε καθημερινή την περίοδο της θητείας του στην Βικελαία Βιβλιοθήκη, Για μιαμιση περίπου δεκαετία, κουβεντιάσαμε περίπου για τα πάντα. Την ιστορία, την πολιτική ζωή, τις ιδεολογίες και τα ιδεολογήματα της εποχής μας, τις ανθρώπινες σχέσεις, και την πορεία του τόπου μας.

      Παρακολούθησα από πολύ κοντά όλη την επίμοχθη προσπάθειά του εκείνα τα δεκαπέντε χρόνια στο πεδίο της Βικελαίας. Τις εμπνευσμένες και γόνιμες επιλογές του σε ζητήματα που απαιτούσαν ουσιαστικές και πολυμερείς γνώσεις, τόλμη, επιμονή, υπομονή, και μεθοδικότητα. Την αποτελεσματικότητά του, που προσέθετε διαρκώς νέα επιτεύγματα στον πολιτισμό του τόπου μας και τις αρετές του που αναγνωρίζονταν από τους ειδήμονες εντός αλλά και εκτός της χώρας μας.

         Είπα ότι κουβεντιάσαμε περίπου για τα πάντα. Εκτός από ένα. Δεν μιλούσε ποτέ σε κανέναν για τα χρόνια της φυλάκισής του στη Χούντα. Και όχι μόνον αυτό. Η πολύχρονη, επώδυνη δοκιμασία του εγκλεισμού του στις φυλακές, στα ζοφερά χρόνια της Απριλιανής Δικτατορίας, (μια περιπέτεια η οποία, παρά την σκληρότητά της, συνετέλεσε καίρια στην εσωτερική του διαμόρφωση), δεν «εξαργυρώθηκε»  σε επιδιώξεις πολιτικές. Ο Νίκος δεν αναζήτησε ποτέ «δάφνες και παράσημα» αντιστασιακού. Η οικογενειακή παράδοση του Χρέους προς την πατρίδα, υπήρξε ο διαρκής οδηγός του, σε κάθε σημείο της ζωής του.

       Βρισκόταν στο Ηράκλειο, σε μια περίοδο αναζητήσεων, κατά τα χρόνια της Μεταπολιτεύσεως, όταν ο τότε Δήμαρχος της πόλης, ο αείμνηστος φίλος Μανόλης Καρέλλης, τον επέλεξε για την θέση του εφόρου της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Αναφέρω ξανά ένα απόσπασμα από κείμενο του Καρέλλη για την εκλογή του Γιανναδάκη  ως εφόρου της Βικελαίας: «Ήταν σίγουρα εκείνη η επιλογή μου, η πιο επιτυχημένη στιγμή των τεσσάρων θητειών μου στη θέση του Δημάρχου Ηρακλείου, η μόνη που δεν αμφισβήτησε ποτέ κανένας και από καμιά πτέρυγα».

      Ο Νίκος γρήγορα διεμόρφωσε τις συνθήκες και τις υποδομές, για να αναπτυχθεί η Βικελαία σε όλους τους τομείς, και από μία Βιβλιοθήκη –αναμφίβολα ιστορική, και με σπάνιο υλικό– να αναδειχθεί σε πνευματικό ίδρυμα με πανελλήνια εμβέλεια. Η απήχηση της προσπάθειας αυτής και στους πλέον απαιτητικούς ανθρώπους των Ελληνικών Γραμμάτων, μέσα από την διαρκώς εντατικότερη δράση του, και με την άμεση συγκρότηση ενός πολύπτυχου εκδοτικού προγράμματος, υπήρξε καθοριστική για την αναγνώριση του πολιτιστικού έργου που συντελείτο από τη Βικελαία στο Ηράκλειο.   Οι βάσεις αυτού του εκδοτικού προγράμματος που τέθηκαν τότε, με την ίδρυση του περιοδικού Παλίμψηστον και την δημιουργία δεκάδων σημαντικών εκδόσεων, αποτελούν μια στέρεη πνευματική παρακαταθήκη, την οποία θέλουμε να συνεχίσουμε με τον ίδιο ζήλο και σήμερα στον Δήμο Ηρακλείου.

        Ο Νίκος Γιανναδάκης έθεσε εξαρχής στόχο του: μια Βιβλιοθήκη η οποία δεν θα λειτουργούσε μόνον ως αναγνωστήριο και χώρος αναζήτησης πληροφοριών, αλλά και ως κέντρο επιστημονικής έρευνας και ως Αρχείο της μακραίωνης κρητικής Ιστορίας. Η βαρυσήμαντη Βιβλιοθήκη του Γιώργου Σεφέρη (που με την συμβολή του Ζήσιμου Λορεντζάτου και του Μιχάλη Κοπιδάκη, η Μαρώ Σεφέρη δώρισε στην Βικελαία Βιλιοθήκη) ήταν ένα από τα βασικά επιτεύγματά του.  Από τα σημαντικότερες επίσης ενέργειές του προς αυτή την κατεύθυνση ήταν και η οργάνωση του Αρχείου των Νοταρίων της Κρήτης, με μικροταινίες των Νοταριακών εγγράφων των Κρατικών Αρχείων της Βενετίας, με την σύμπραξη του αλησμόνητου Νίκου Παναγιωτάκη, Διευθυντή τότε του «Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών» της Βενετίας

        Αναμφίβολα η δράση του Νίκου Γιανναδάκη υπερέβαινε τα όρια της Βικελαίας Βιβλιοθήκης. Καθοριστική υπήρξε η συμβολή του στην πραγματοποίηση σπουδαίων πολιτιστικών γεγονότων του 20ού αιώνα για την Κρήτη: της μεγάλης Έκθεσης έργων του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου, της Έκθεσης με σπουδαία έργα της Κρητικής Σχολής της Βυζαντινής ζωγραφικής, και του «κύκνειου άσματός» του, της  Έκθεσης των Φαγιούμ στο Ηράκλειο. . Οφείλω, σε αυτό το σημείο, μια ιδιαίτερη αναφορά και στον Ανδρέα Σαββάκη, άοκνο συνεργάτη του Νίκου εκείνα τα χρόνια, αλλά και μετά την απώλειά του, που, από κοινού με τους άλλους άξιους υπαλλήλους της Βικελαίας, στήριξε ουσιαστικά και ολόψυχα το δημιουργικό του έργο.

      Ο Νίκος Γιανναδάκης υπήρξε βασικός συντελεστής μιας πνευματικής άνοιξης του σύγχρονου Ηρακλείου, κατά τα χρόνια της Μεταπολιτεύσεως. Με την σεμνότητα, το ήθος, την πνευματικότητα, τις ξεχωριστές οργανωτικές του ικανότητες, με την εργατικότητα και την πίστη στις δυνατότητές μας, αποτελούσε και θα αποτελεί πάντα ένα υψηλό παράδειγμα ανθρώπου και πολίτη αφοσιωμένου ολοζωής στο καθήκον που του ανέθεσε ο τόπος του. Του οφείλουμε παντοτινή ευγνωμοσύνη».